Voorste kruisband reconstructie: hamstring
Written by Michael de Levie
Co-written by dr. Wybren van der Wal
Er zijn vier verschillende pezen waaruit een orthopedisch chirurg kan kiezen om de stabiliteit van de knie te herstellen tijdens een voorste kruisband operatie. De vier pezen zijn: quadricepspees, patellapees, hamstringpees en donorpees. Deze blog gaat over de hamstringpees. We bespreken wat een hamstringpees is en wat de voor- en nadelen zijn van deze pees.
Alles over de hamstringpees als voorste kruisband
Jaarlijks ondergaan in Nederland ongeveer negenduizend mensen een voorste kruisband reconstructie. Voor het maken van een nieuwe kruisband wordt een pees gebruikt die als kruisband gaat functioneren. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. De pees die gebruikt wordt om een kruisband van te maken wordt in medisch jargon een “graft” genoemd. Van welke pees wordt jouw voorste kruisband gemaakt is nuttig om te weten. In deze blog lees je op basis van welke factoren de orthopedisch chirurg jouw graft kiest en wat de verschillen tussen de grafts zijn.
Michael de Levie en Wybren van der Wal Orthopedisch chirurg bij ziekenhuis de Gelderse Vallei in Ede.
Wat is een voorste kruisband?
The ACL is a Dynamic structure, rich in neurovascular supply and comprised of distinct bundles, which function synergistically to facilitate normal knee kinematics in concert with bony morphology. Characterized by individual uniqueness, the ACL is inherently subject to both anatomic and morphological variations as well as physiologic aging.
– Freddie Fu –
Wat is een hamstringpees
Aan de achterzijde van het bovenbeen bevinden zich drie hamstringpezen: de Biceps Femoris, Semimembranosus en Semitendinosus pees. Voor het maken van de hamstring graft wordt de Semitendinosus pees gebruikt. Afhankelijk van de dikte van deze pees wordt eventueel ook de Gracilis pees gebruikt om de nieuwe kruisband van te maken. De nieuwe kruisband moet namelijk een minimale diameter van 8 millimeter hebben zodat de kans op opnieuw scheuren kleiner is.
De hamstring heeft naast het buigen van de knie een andere belangrijke taak. In de sport is het afremmen van een sprint of landing een risico voor kruisband letsel. De hamstring heeft hierbij de mogelijkheid om de kracht van de knie weg te nemen en af te voeren richting de sterke bilspieren. Door een deel van de hamstring te gebruiken voor de graft, is het mogelijk dat het resterende deel deze taak minder goed kan uitvoeren. Het is echter aangetoond dat bij ongeveer tweederde van de mensen bij wie de semitendinosus pees wordt verwijderd, deze weer teruggroeit en goed functioneel is.
Voordeel van de hamstringpees
Een voordeel van het gebruiken van de hamstring als graft is dat er weinig kans is op klachten ten gevolge van het verwijderen van de pees (zogenaamde donorsite morbiditeit: pijn op de plek van het sneetje waar de hamstring verwijderd is). Een tweede voordeel is dat er minder kan is op kniestijfheid dan bij het gebruik van de knieschijfpees of quadricepspees. Bovendien kan de hamstringpees grote trekkrachten verwerken (2.5 keer meer dan de oorspronkelijke kruisband). De kans op een re-ruptuur is hetzelfde als bij het gebruik van andere pezen. Daarbij weegt dit voordeel uiteraard niet op tegen het behoud van de originele kruisband. De eigen voorste kruisband is superieur wat betreft sterkte, functie en anatomische positie ten opzichte van een gereconstrueerde kruisband.
Nadeel van de hamstringpees
Een mogelijk nadeel van de hamstring pees is dat deze over de jaren de neiging heeft om wat lakser (uitrekken) te worden dan de knieschijfpees. In sommige onderzoeken wordt dit aangetoond terwijl in ander onderzoek geen verschillen worden gevonden. Een ander nadeel van het gebruik van een hamstring pees is dat deze minder snel in groeit dan de knieschijfpees. De hamstring pees heeft hierdoor ongeveer 8 weken tijd nog om vast te groeien terwijl de knieschijfpees 5-6 weken nodig heeft. Het betekent echter niet dat de nieuwe kruisband na 8 weken voor 100 procent belast kan worden. De pees is vastgegroeid maar doorloopt nog een aantal fases om van pees omgezet te worden naar kruisband. Hierbij is de pees het zwakst tussen de 8 en 12 weken en wordt sterker in de maanden die volgen.
Al met al is de hamstringtechniek is een veel gebruikte en populaire techniek voor het herstellen van de voorste kruisband.
Voordelen:
- Geen of lagere kans op knie stijfheid of pijn dan bij de quadriceps- en knieschijfpees.
- Hamstring is een sterke pees, echter de re-ruptuur kans is niet kleiner.
- Hamstring pees geeft minder pijnklachten In vergelijking met de patellapeestechniek (botblokjes uitzagen).
- Kleinere incisie waar de pees gewonnen moet worden met minder kans op resterende pijnklachten.
Nadelen zijn:
- De lengte en dikte van de hamstringpees is lastig te voorspellen
- Een verzwakking van de hamstring kracht. Bij tweederde van de mensen herstelt de semitendinosus.
- De hamstringpees kan mogelijk over tijd enige laxiteit ontwikkelen.
- De ingroei van de hamstring graft duurt langer dan de knieschijfpees (gemiddeld 8 weken).
- Tijdens de operatie kan de huidzenuw beschadigd raken, waardoor er een doof gevoel op de huid ontstaat.
Het winnen van de hamstringpees
De voorste kruisband operatie in 5 stappen
- De pees uit het bovenbeen halen.
- Kijk operatie; de knie wordt aan de binnenkant beoordeeld en eventuele andere letsels worden behandeld (zoals een meniscusscheur of kraakbeendefect)
- Boortunnels maken in het onderbeen en bovenbeen (waarin de nieuwe kruisband geplaatst wordt)
- De kruisband in de tunnels plaatsen en fixeren
- De wonden sluiten.
De voorste kruisband operatie middels hamstring techniek.
