Kraakbeenschade oorzaak symptomen en behandeling

Informatie over kraakbeenschade

Wanneer je geconfronteerd wordt met kraakbeenschade, zul je ongetwijfeld met vragen zitten. De belangrijkste vraag is waarschijnlijk hoe de behandeling van een kraakbeenschade eruit ziet. Is een operatie nodig, of kan de knie herstellen zonder operatie (conservatief). Om deze vragen te beantwoorden, is het essentieel om eerst te begrijpen wat kraakbeenschade precies is en verkennen we de oorzaken, symptomen en behandeling. Hier lees je alles over kraakbeenschade.

Wat is kraakbeen

Kniekraakbeen is een essentieel onderdeel van het kniegewricht, dat ervoor zorgt dat de knie soepel kan bewegen. Kraakbeen is een stevig, elastisch weefsel dat de uiteinden van de botten bedekt. Vanwege de specialistische eigenschappen fungeert kraakbeen als een schokdemper. Helaas is kniekraakbeen gevoelig voor slijtage en beschadiging, wat kan leiden tot aandoeningen zoals kraakbeendefecten en uiteindelijk tot knieartrose.

Diverse vormen van kraakbeenschade.

Wat is kraakbeenschade?

Kraakbeenschade betekent dat er een beschadiging aanwezig is in de kraakbeenlaag. Het is vergelijkbaar met een gaatje in het glazuur een tand. De locatie van de kraakbeenschade verschilt, maar hangt doorgaans samen met de impact van het knieletsel of de piekbelasting door bepaalde sport en/of anatomie van de knie. Kraakbeenschade gaat enerzijds over de breedte van het letsel maar ook om de diepte. Om de diepte te graderen bestaat er een schaal om de ernst de duiden.

De gradaties voor kraakbeenschade :

Graad 0: geen kraakbeenschade
Graad 1: oppervlakkige beschadingen
Graad 2: kraakbeenschade tot 50% diepte
Graad 3: dieper dan 50%
Graad 4: tot het onderliggende bot.

gradaties kraakbeenschade

Wat zijn oorzaken voor kraakbeenschade?

Kraakbeenschade in de knie kent verschillende oorzaken. De meest voor de hand liggende is een knieletsel, zoals bij sportblessure of een ongeluk waarbij de knie een impact of verdraaiing ondergaat. Kraakbeen kan goed omgaan met druk, maar druk in combinatie met een rotatiecomponent is lastiger. Een voorste kruisbandblessure is typisch een knieletsel waarbij beide componenten plaatsvinden. Daarnaast is er sprake van (sub)luxatie van het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen, waardoor beide botstukken met elkaar botsen. Dit is een reden voor de vaak voorkomende botkneuzingen en vormt een risico voor kraakbeenschade (zie video). Hetzelfde kan gebeuren bij (sub)luxatie van de knieschijf. Door het luxeren botst de knieschijf tegen de zijkant van het gootje van de knieschijf en ook bij het weer teruggaan in het gootje is er sprake van een botsing tussen de knieschijf en de rand van het gootje.

Een knieletsel is een risicofactor voor kraakbeenschade. Als er sprake is van bandletsel neemt het risico toe, maar nog meer als er ook sprake is van meniscusletsel. Tot niet zo lang geleden werd een gescheurde meniscus weggehaald of een stukje ervan weggeknipt. De druk op het kraakbeen neemt dan echter met 80-90% toe, waardoor we tegenwoordig kiezen voor hechten of zonder ingreep afwachten. “Save the meniscus” is een veel gehoorde kreet op congressen.

Een andere oorzaak van kraakbeenschade is overmatige belasting of herhaalde stress op de knie. Hier spreken we van microtrauma’s, die voorkomen bij verschillende sporten (voetbal, turnen, basketbal, volleybal, etc.) en beroepen. Door de repeterende microtrauma’s kan er kraakbeenschade ontstaan. Verder zijn degeneratieve aandoeningen zoals artrose belangrijke oorzaken van kraakbeenschade. Risicofactoren hiervoor zijn een x- of o-been-as, al dan niet in combinatie met obesitas. Als je meer wilt weten over artrose, klik dan hier.

Wat zijn de symptomen en klachten na kraakbeenschade?

Het meest herkenbare symptoom en klacht bij kraakbeenschade is pijn. De pijn bevindt zich meestal aan de binnen-, buiten- en/of voorzijde van de knie. Naast pijn kan de knie na belasting ook stijf aanvoelen en in meer of mindere mate gezwollen zijn. Zwelling is een teken van irritatie of overbelasting van de knie. Door de pijn is sporten niet altijd meer mogelijk of moet de belasting worden aangepast. Hierbij kun je denken aan bijvoorbeeld 5 kilometer hardlopen in plaats van 10 kilometer, een halve voetbalwedstrijd spelen in plaats van een hele, of meer gaan fietsen en zwemmen in plaats van tennissen. Een andere optie is dubbelen met tennis in plaats van een enkelspel.

Hoe onderzoek je een knie met kraakbeenschade?

Het onderzoeken van een knie met verdenking van kraakbeenletsel is lastig. De klachten lijken namelijk sterk op meniscusgerelateerde klachten of op het patellofemoraal pijnsyndroom, mocht de pijn aan de voorzijde van de knie worden gevoeld. Met lichamelijk onderzoek kan redelijk goed worden beoordeeld of het een knieprobleem is in het gewricht of buiten het gewricht, zoals bijvoorbeeld het geval is bij een peesklacht. Lichamelijk onderzoek omvat meestal het controleren van de bewegingsvrijheid, stabiliteit en de aanwezigheid van zwelling in de knie.

Bij een acuut knieletsel wordt meestal een MRI-scan gemaakt, waardoor snel duidelijk wordt of er (ook) sprake is van kraakbeenletsel. Het kan ook voorkomen dat de klachten geleidelijk zijn ontstaan. Een MRI-scan wordt dan vaak in een later stadium gemaakt. Voor de behandeling van kraakbeendefecten maakt het niet uit of het vroeg of laat wordt gediagnosticeerd. Een röntgenfoto wordt standaard gemaakt bij de orthopedisch chirurg. Op deze foto’s zie je geen kraakbeen, maar wellicht wel afwijkingen aan de botten die een indicatie vormen voor de kwaliteit van het kraakbeen.

In sommige gevallen kan artroscopie, een chirurgische procedure waarbij een kleine camera in de knie wordt ingebracht, worden uitgevoerd om direct zicht op het kraakbeen te verkrijgen. Dit stelt artsen in staat om het letsel nauwkeuriger te beoordelen en, indien nodig, gelijktijdig kleine chirurgische ingrepen uit te voeren om het kraakbeen te behandelen.

Hoe ziet de behandeling eruit bij kraakbeenschade?

De behandeling van kraakbeenschade in de knie is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de omvang van het letsel, de locatie en de algehele gezondheid van de patiënt. In sommige gevallen kan conservatieve behandeling voldoende zijn, terwijl andere gevallen meer gespecialiseerde interventies vereisen.

Conservatieve behandelingen omvatten vaak rust, fysiotherapie en medicatie voor pijnbestrijding en ontstekingsremming. Fysiotherapie richt zich op het versterken van de spieren rondom de knie, het bevorderen van de stabiliteit en het verbeteren van de mobiliteit. Indien er sprake is van overgewicht, kan gewichtsbeheersing worden aanbevolen om de belasting op het kniegewricht te verminderen.

Voor meer ernstige kraakbeenschade kunnen chirurgische ingrepen nodig zijn. Een veelgebruikte procedure is arthroscopie, waarbij kleine incisies worden gemaakt en een camera wordt ingebracht om het beschadigde kraakbeen te evalueren en indien mogelijk te repareren. In sommige gevallen kan microfractuurtechniek worden toegepast om de vorming van nieuw kraakbeen te stimuleren.

Voor uitgebreidere kraakbeenschade kan autologe kraakbeentransplantatie of allogene kraakbeenceltransplantatie worden overwogen. Hierbij wordt gezond kraakbeenweefsel van elders in het lichaam (autoloog) of van een donor (allogene) getransplanteerd naar het beschadigde gebied van de knie.

Recente ontwikkelingen omvatten ook regeneratieve medicijnen, zoals stamceltherapie en groeifactoren, die gericht zijn op het stimuleren van de natuurlijke genezingsprocessen van het kraakbeen.

Elke behandelingsoptie heeft zijn eigen voor- en nadelen, en de keuze hangt af van de specifieke kenmerken van het letsel en de individuele omstandigheden van de patiënt. Een grondige evaluatie door een gespecialiseerde zorgverlener is essentieel om een passend behandelplan op te stellen voor kraakbeenletsel in de knie.

Samengevat zijn de volgende behandelmogelijkheden het meest gebruikt in Nederland:

• Conservatief behandelen met of zonder fysiotherapie
• Operatie middels microfactuurtechniek
• Autologe kraakbeenceltransplantatie (ACI)
• Matrix-geassisteerde autologe kraakbeenceltransplantatie(MACT)
• Osteochondrale autografttransplantatie (OATS)

Deze tekst wordt aangevuld met blogs.