Dummy
Voorste kruisband reconstructie
Informatie over de voorste kruisband operatie, revalidatie en behandelopties.
Krijg je binnenkort een voorste kruisband recontructie dan is het zinvol om jezelf van te voren in te lezen. Hier vind je alles over de voorste kruisband operatie en revalidatie. Daarnaast krijg je informatie over het conservatieve traject na een gescheurde kruisband.
Conservatief
Preoperatief
Operatief
Revalidatie
Resultaat
Risico's
Kosten
Herstellen zonder operatie na een gescheurde voorste kruisband.
De eerste stap van de revalidatie is het vocht in de knie reduceren, het verbeteren van de kracht, en het optimaliseren van de buiging en strekking. Maar ook: het bespreken van de behandelmogelijkheden en de voor- en nadelen van een operatief en conservatief traject. De tweede stap is gericht op het verbeteren van de functionele kracht, coördinatie en stabiliteit. De intensiteit wordt op geleide van de belastbaarheid opgebouwd en de oefentherapie richt zich steeds meer op jouw sport. Behalve het trainen van de spieren rondom de knie, is het belangrijk om de gehele keten te trainen. Denk hierbij aan de romp, heup en enkel. Ook de conditie moet in deze fase opgebouwd worden.In elke fase moet de progressie worden geëvalueerd. Zeker in de laatste fase, waarin sporthervatting mogelijk is, moet besproken worden of het hervatten van jou sport verstandig is. Het is een individuele keuze die je in goed overleg met je fysiotherapeut of orthopeed maakt. Eventueel kan je het sportniveau naar beneden bijstellen, of kiezen voor een andere sport. Een voorste kruisbandreconstructie blijft ook dan nog altijd een optie. In het geval van sporthervatting, zal de intensiteit verder opgebouwd moeten worden en buitentrainingen horen hier onderdeel van uit te maken.
Haal alles uit je knierevalidatie!
Een conservatieve revalidatie zal net zo intensief en sportspecifiek zijn als na een voorste kruisbandreconstructie. Het doel is immers sporthervatting. Het betekent dat je regelmatig en goed moet trainen onder supervisie van een ervaren kniespecialist. Alles uit je revalidatie willen halen, houdt in dat er ook een risico is op een recidief letsel tijdens een van de trainingen. Anderzijds, zonder risico is de knie onvoldoende getest om een goede terugkeer naar sport te bepalen.
Behalve fysiek moet je ook mentaal herstellen. Voor een goede terugkeer naar sport is vertrouwen in je knie essentieel. Meestel is een gradueel opgebouwd programma die wordt afgesloten met buiten- veldtrainingen voldoende om het vertrouwen terug te krijgen. Een psycholoog is eventueel een optie mocht angst een rol van betekenis blijven spelen. Mochten er toch aanhoudende klachten en/of instabiliteit blijven bestaan, dan is een voorste kruisband reconstructie te overwegen. Het voordeel is dat je goed hebt getraind. De spieren en knie zijn nagenoeg hersteld wat een voordeel is voor na de operatie.
Preoperatief
Is een voorste kruisband reconstructie onvermijdelijk, train dan voor de operatie je beenspieren en neem de tijd om de knie goed te laten herstellen. Hoe beter de knieconditie voor de operatie, des te beter het eindresultaat. De voorwaarden voor een optimaal resultaat zijn een goede strekking, geen zwelling en een minimaal krachtsverschil (<20%) tussen het linker en rechter bovenbeen. Laat je in het traject begeleiden door een ervaren kniespecialist. Een recidief letsel komt helaas voor en daarom geldt: the first shot is the best shot!
Preoperatief trainen: better in, better out.
De conclusie van de orthopeed is dat een voorste kruisbandreconstructie nodig is om de stabiliteit van de knie terug te krijgen. De arts zal je verwijzen naar een kniespecialist om het preoperatief traject door te nemen. Dit traject is belangrijk om je voor te bereiden op de operatie. Daarbij zijn er een aantal factoren die preoperatief op orde moeten zijn om de uitkomst van de revalidatie positief te beïnvloeden: geen tot minimale zwelling, goede strekking en buiging en een zo klein mogelijk krachtsverschil tussen de bovenbenen. Eventueel kan de kracht beoordeeld worden met een preoperatieve test op de biodex.
Een ander positief effect van een preoperatief traject is dat je bekend raakt met de oefeningen. Niets is zo vervelend als je nog met pijn en twee krukken mank loopt en ondertussen allemaal nieuwe oefeningen moet leren. Daarnaast ontmoet je doorgaans ook andere kruisband-cliënten. Lotgenoten contact waar je een en ander aan kan vragen. Op deze manier kan je erachter komen dat discipline en regelmatig trainen belangrijk is. De meeste cliënten zijn nerveus voor de operatie, maar dat is maar een uurtje stil liggen. Een goed functionerende knie wordt vooral bepaald door je revalidatie en dat moet je toch echt zelf doen. Wanneer jij het kan opbrengen en het doorzettingsvermogen hebt, kan je alles uit je revalidatie halen en optimaal herstellen.
Niet iedereen hoeft geopereerd te worden.
Uit onderzoek blijkt ook dat niet iedereen geopereerd hoeft te worden. Gaandeweg het preoperatieve traject kan je best merken dat het zonder operatie ook goed kan gaan. Heb je geen intensieve sportwensen, dan kan een operatie eventueel uitgesteld worden. Dit kan je bespreekbaar maken bij je fysiotherapeut en/of arts.
Een preoperatief traject bestaat naast het trainen van spieren uit een informatief gesprek. Tijdens een preoperatief gesprek worden de oefeningen voor thuis, de leefregels en het beleid rond de fysiotherapie besproken. Stel voor jezelf doelen en een einddoel. Het is verstandig om met je werkgever afspraken te maken over re-integratie.
Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de leefregels en verwachtingen na de operatie. Denk hierbij aan de planning betreffende het moment van opereren, studie, thuissituatie en werk. Vraag je fysiotherapeut of arts naar de voor jou specifieke situatie.
Denk hierbij aan de volgende zaken:
- Wat zijn de leefregels?
- Welke oefeningen moet je doen?
- Op welke symptomen moet je letten?
- Hoe loop je met krukken?
Maar ook praktische zaken als:
- Hoe lang kan je niet werken?
- Wanneer mag je weer buiten fietsen?
- Wanneer mag je weer autorijden?
- Welke sporten kan je straks weer doen?
Regel alvast je krukken voor na de operatie. Lenen, huren of kopen bij een zorgwinkelis mogelijk.
De voorste kruisband operatie
Er zijn diverse mogelijkheden waar de pees voor de nieuwe kruisband kan worden genomen.
Welke operatie techniek voor jou van toepassing is, gaat in overleg met de orthopedisch chirurg.
De hamstringpees: op de foto is het winnen van de hamstringpees uit het bovenveen afgebeeld.
Revalideren na een voorste kruisband operatie:
De revalidatie verschilt van mens tot mens en is mede afhankelijk van je doelstelling en de status van je knie preoperatief. Gemiddeld duurt het herstel negen tot twaalf maanden.
Na de operatie mag je meestal dezelfde dag naar huis. In het ziekenhuis krijg je een protocol mee voor de eerste oefeningen thuis. De eerste nachten zijn vaak erg pijnlijk. De hechtingen worden na twee weken verwijderd. In de eerste 10 dagen kan je douchen met waterafsluitende pleisters of een plasticzak. Voor een goede genezing mogen de wondranden niet te nat of week worden.
Start met oefenen
Na de operatie begin je rustig met strekken en buigen van de knie. Een buiging van 90 graden is in de eerste dagen voldoende. De focus ligt op een volledige strekking. Een volledige strekking moet zo snel mogelijk na de operatie gehaald worden. Een kussen of handdoek in de knieholte is de grootste boosdoener, daar kan je een strekbeperking mee ontwikkelen. De knie is gezwollen en pijnlijk. De hoeveelheid zwelling en pijn verschilt per persoon. De locatie van de pijn is afhankelijk van de pees die is gebruikt tijdens de operatie.
De zwelling in de knie verstoort de aansturing van de spieren en leidt tot verminderde stabiliteit en coördinatief bewegen. Daarbij neemt de omvang van het bovenbeen af. Dit proces is niet te stoppen, maar wel te vertragen door direct na de operatie te beginnen met oefenen. De oefeningen zijn gericht op het verbeteren van de controle over de bovenbeenspieren en de samenwerking tussen de spieren. De knie houdt in het begin niet van druk (staan en lopen) maar wel van onbelast bewegen. Het is om die reden belangrijk veel buig en strek oefeningen te doen. Zodra de knie 100 graden gebogen kan worden is fietsen op de hometrainer mogelijk. Fietsen is een medicijn voor de knie. Geen druk op de knie en toch veel beweging in een relatief korte tijd. Fietsen mag, na overleg met je fysiotherapeut, twee a drie keer per dag voor een half uur.
Leren lopen
Doorgaans mag je voor 50 procent je knie belasten en loop je met twee krukken. De belasting met lopen en staan mag worden opgebouwd op geleide van de reactie van de knie. Een toenemende zwelling, stijfheid en/of pijn zijn tekenen dat je te veel doet. De belasting goed afstemmen is belangrijk om de spierkracht op te kunnen bouwen. Een toenemende of aanhoudende zwelling zorgt ervoor dat de spierkracht afneemt.
Het gebruik van krukken wordt in de loop van drie tot zes weken na de operatie afgebouwd. Hierbij is het belangrijk om de reactie van de knie in de gaten te houden. Bouw het lopen met krukken af in overleg met je fysiotherapeut.
Vroeger werd er time based gerevalideerd. Alle progressie in de revalidatie werd bepaald op basis van weken of maanden na de operatie. Tegenwoordig verloopt de opbouw criteria based. In je revalidatie moet je bepaalde handelingen kunnen doen of voldoende kracht hebben om op te bouwen naar de volgende stap.
Sportspecifiek trainen
De training bestaat uit krachttraining, functionele oefeningen, en stabiliteit en coördinatie. Het trainen stopt echter niet bij het trainen van de beenspieren. Een sterke knie begint met een getrainde romp en krachtige buik en rugspieren. De revalidatie wordt opgebouwd om uiteindelijk naar de buiten- of veldtrainingen te gaan. De focus ligt hier op sportspecifieke revalidatie. Dit is een belangrijker onderdeel wanneer je de wens hebt om weer te sporten. Een gespecialiseerde sportfysiotherapeut kan je hierbij begeleiden.
Na gemiddeld zes weken kan je de meeste activiteiten in het dagelijks leven weer opbouwen. Gemiddeld is de knie na zes tot negen maanden weer hersteld en kan de sport onder begeleiding van de fysiotherapeut opgebouwd worden. Na negen tot twaalf maanden kan je weer (opbouwend) volledig je sport hervatten. De revalidatie stopt echter niet. Het is van belang om de kracht en specifieke oefenstof goed te onderhouden.
Tips:
- Heb je een zittend beroep, probeer dan regelmatig van positie te wisselen en de knie te bewegen. Doe je oefeningen om de knie niet te laten verstijven.
- Leg tijdens het slapen een kussen tussen de knieën.
- De knie mag na de operatie buigen, maar houd rekening met de wondjes die eerst nog moeten herstellen. De strekking is het belangrijkst!
- Het kan enkele maanden duren totdat hurken en op de knieën zitten weer gaat.
- Een zwelling kan zes tot acht weken en soms wel langer aanwezig blijven. Koelen met ijs is prettig en effectief tegen pijn.
Let op:
Het beloop en de ontwikkeling van een revalidatie zijn persoonlijk. Ieder mens is verschillend, heeft een eigen biologie, sportachtergrond en ervaringen. De verschillende operatietechnieken of bijkomende schade kunnen het herstel beïnvloeden. De mentale situatie (angst, onzekerheid, twijfel etc) kunnen eveneens het beloop beïnvloeden en bespoedigen of vertragen. Daarom is het van belang om bij een ervaren kniespecialist te revalideren.
De uitkomst na een voorste kruisband operatie:
De meeste cliënten herstellen redelijk tot goed van een voorste kruisbandreconstructie. Het resultaat zal mede afhangen van de ernst en uitgebreidheid van het letsel. Daarnaast moeten de voorwaarden goed zijn om te kunnen trainen en zijn mentale weerbaarheid en discipline aspecten die het eindresultaat kunnen beïnvloeden. Ook is het goed om te weten dat het grootste gedeelte van de kruisbandcliënten amateursporters zijn met school, baan en/of kinderen. Deze mensen hebben een fulltime leven naast hun revalidatie en kunnen niet als een professional non-stop bezig zijn met hun revalidatie. Staar je daarom niet blind op de mooie verhalen in de media. Het is jouw knie en jouw persoonlijke herstel.
91 procent van de cliënten verwacht terug te komen op hetzelfde sportniveau. In werkelijkheid keert maar 65 procent terug op het oude niveau (amateursporters). Naar het competitieniveau keert maar slechts 55 procent terug. Bij de professionele sporters keert 78-98 procent terug op het oude niveau. De kans op een recidief is ongeveer 25 procent voor zowel de zelfde knie als de andere zijde. Kinderen onder de 18 jaar hebben zelfs een hogere kans op een recidief. Neem daarom de tijd voor je herstel en bouw rustig je trainingen op met sport.
Return to sport
91 procent van de cliënten verwacht terug te komen op hetzelfde sportniveau. In werkelijkheid keert maar 65 procent terug op het oude niveau (amateursporters). Naar het competitieniveau keert maar slechts 55 procent terug. Bij de professionele sporters keert 78-98 procent terug op het oude niveau. De kans op een recidief is ongeveer 25 procent voor zowel de zelfde knie als de andere zijde. Kinderen onder de 18 jaar hebben zelfs een hogere kans op een recidief. Neem daarom de tijd voor je herstel en bouw rustig je trainingen op met sport.
Extra informatie:
De uitkomst van je herstel (operatief en conservatief) zal voor een groot deel afhangen van je revalidatie. De vraag door wie jij je laat opereren is net zo belangrijk als de vraag bij wie ga je revalideren. Vragen die je kunnen helpen bij het selecteren van een geschikte plek zijn o.a.:
- Hoeveel kruisbanden revalideer je per jaar?
- Is er een geschikte ruimte om te trainen?
- Zijn er voldoende en geschikte trainingsmaterialen?
- Wordt de progressie van de revalidatie beoordeeld met tussentijdse testen.
- Wordt de revalidatie afgesloten met performance testen?
- Is er buiten- of veldtraining?Hoe groot is het knieteam (bij ziekte, vakantie moet jij door kunnen)
- Met welke klinieken en orthopedisch chirurgen wordt samengewerkt?
Een goede portie motivatie, discipline, juiste timing van de operatie en revalidatie zijn essentieel en bepalen samen voor een groot deel de uitkomt van je herstel.
De risico’s van een voorste kruisband operatie:
Neem de tijd voor je herstel en luister goed naar je fysiotherapeut. Houd je aan de richtlijn van de revalidatie.
Voorkomende klachten tijdens je revalidatie kunnen zijn:
- Een stijve knie bij het buigen en/of strekken.
- Aanhoudende pijnklachten die niet goed reageren op fysiotherapie.
- Pijnklachten rond de knieschijf (veel voorkomend, maar goed te behandelen).
- Overbelaste knie door te hoge belasting in het dagelijks leven.
- Te progressieve opbouw van de trainingsbelasting.
- Uitglijden of vallen met kans op recidief.
De knieoperatie is een bewuste keuze en daar hoort revalideren bij. Het is zes tot twaalf weken gedisciplineerd de leefregels en huiswerkoefeningen volgen om het beste effect van de operatie te behalen. Na deze periode is de cruciale fase voorbij en is het belangrijk om verder fit te worden.
Daarnaast heb je altijd te maken met de risico’s van de operatie die de orthopedisch chirurg met je zal bespreken.
Neem in onderstaande gevallen altijd contact op met je behandelend arts:
- Staan op het been niet meer mogelijk, terwijl dit eerder goed ging.
- Koorts boven de 38,5 graden Celsius.
- De knie wordt abnormaal dik en gaat meer pijn doen.
- De kuit is dik, rood, pijnlijk en warm (mogelijk trombosebeen).
- Als je het om andere redenen niet vertrouwt
Wat kost een voorste kruisband operatie?
In Nederland is de verzekering goed geregeld. Iedereen heeft een basisverzekering. Toch zijn er meestal veel vragen over de verzekering en fysiotherapievergoeding. Voor een uitgebreid overzicht van de kosten klik hier.
Conservatief:
Bij conservatief herstel wordt fysiotherapie niet vergoed vanuit de basisverzekering. Indien je aanvullend bent verzekerd voor fysiotherapie kun je deze gebruiken voor begeleiding bij de revalidatie. Is dit niet of onvoldoende het geval dan betaal je de (resterende) fysiotherapie behandelingen zelf.
Operatief:
Na een operatie heb je meestal intensief fysiotherapie nodig. Het systeem in Nederland is zo ingericht dat je 20 behandelingen nodig hebt om in een chronisch zorgtraject te vallen. Vanaf de 21ste behandeling ben je chronisch (onbeperkt medisch noodzakelijk) verzekerd voor een jaar fysiotherapie vanaf de operatiedatum. Een verwijzing van de orthopeed is hiervoor noodzakelijk.
Voor de eerste 20 behandelingen kan je jezelf verzekeren via je aanvullende verzekering. Heb je een aanvullende verzekering van 9 behandelingen, dan betaal je 11 behandelingen zelf. Heb je geen aanvullende verzekering, dan betaal je 20 behandelingen zelf. Eén fysiotherapie behandeling kost ongeveer 25-35 euro.
Een behandeling uit het aanvullende pakket gaat niet ten koste van je eigen risico. Zodra de behandelingen worden gedeclareerd uit het basispakket, dus vanaf 21ste behandeling, betaal je wel eigen risico. De operatie wordt ook betaald vanuit je eigen risico. Het eigen risico loopt per kalenderjaar. Als de fysiotherapeutische behandeling doorgaat na 1 januari, dan betaal je opnieuw je eigen risico.
Na het lezen van deze informatie over de verzekering en het eigen risico is het goed mogelijk dat je vragen hebt of dat er onduidelijkheden zijn. De situatie kan per persoon verschillen, dus overleg daarom altijd met je fysiotherapeut en lees goed de algemene voorwaarden van je verzekering.
