Meisjes hebben 3 tot 7 keer meer kans om hun voorste kruisband te scheuren dan jongens. Gemiddeld scheuren 2 meisjes hun voorste kruisband per 10.000 sporturen, terwijl dit bij jongens slechts 1 op de 10.000 sporturen is. De verwachting is dat steeds meer meisjes in de komende jaren zullen deelnemen aan teamsporten, waardoor het aantal voorste kruisbandblessures waarschijnlijk verder zal toenemen. Maar waarom scheuren meisjes hun voorste kruisband vaker dan jongens? In deze blog geven we antwoord op deze vraag.

Wat zijn anatomische verschillen tussen jongens en meisjes?

Zet een jongen en een meisje naast elkaar, en je ziet direct dat ze verschillend gebouwd zijn. Een van de belangrijkste en meest kenmerkende verschillen is de vorm van het bekken. Meisjes hebben van nature een breder bekken, wat leidt tot een grotere hoek (Q-hoek) tussen de heup en de knie. Een grotere Q-hoek wordt vaak geassocieerd met een verhoogde kans op een voorste kruisbandblessure.

Een ander belangrijk verschil is de anatomie van de knie. De aanhechting van de kruisband op het bovenbeen wordt de intercondylaire ruimte of “notch” genoemd. Deze ruimte is bij meisjes en vrouwen relatief kleiner, waardoor de kruisband bij een kneuzing van de knie gemakkelijker kan beschadigen.

Daarnaast is er nog een anatomisch kenmerk van de knie dat steeds meer aandacht krijgt: de “slope” van de knie, ook wel de tibiale helling genoemd. Bij meisjes is deze helling vaak verhoogd in vergelijking met jongens. Hierdoor kan het bovenbeen gemakkelijker naar voren glijden, wat de druk op de voorste kruisband vergroot.

Anatomisch gezien is er weinig dat gedaan kan worden om het aantal voorste kruisbandblessures significant terug te dringen. Toch komt er steeds meer interesse in de slope van de knie. Zeker bij een verhoogde slope overwegen artsen steeds vaker om, na een voorste kruisbandreconstructie of bij het falen van een reconstructie, een aanpassing van de slope te overwegen.

Hormale invloeden op voorste kruisband blessures

Rond de menstruatiecyclus zijn er grote schommelingen in de hormoonhuishouding. De hormonen oestrogeen en relaxine beïnvloeden de soepelheid van de banden. Oestrogeen speelt ook een rol in de collageenproductie, wat essentieel is voor de sterkte van ligamenten. Waarschijnlijk hebben deze hormoonschommelingen ook op andere niveaus invloed, maar meer onderzoek is nodig.

Hormonale anticonceptie kan de hormonale schommelingen verminderen en mogelijk een beschermend effect bieden. Ook hier is meer wetenschappelijk onderzoek nodig om de effecten van hormonen beter te begrijpen.

Wat betreft preventie zijn er weinig mogelijkheden om het risico op voorste kruisbandblessures te beïnvloeden.

Wat zijn de biomechanische verschillen tussen meisjes en jongens?

Meisjes en jongens verschillen vaak in bewegingspatronen. Een van de opvallendste verschillen is de landingstechniek. Bij meisjes is deze vaak stijver, met minder kniebuiging. Ook de positie van de heupen en knieën kan verschillen tussen jongens en meisjes. Meisjes hebben bijvoorbeeld vaker de neiging om tijdens het landen hun knieën naar binnen te draaien (valgus). Ook zijn meisjes meer geneigd rechtop te blijven na een landing. Deze knie- en lichaamspositie verhoogt de druk op de knie en de voorste kruisband.

Op spierniveau zijn er ook enkele verschillen tussen jongens en meisjes. Over het algemeen zijn jongens sterker en hebben zij meer spiermassa, waardoor de knie beter beschermd is tegen (grote) inwerkende krachten. Een ander belangrijk punt is dat bij meisjes de quadriceps sterker en dominanter is dan de hamstring. Daarbij komt ook dat de timing en/of activatie van de hamstring bij meisjes vaker vertraagd is tijdens snelle bewegingen. Hierdoor wordt de knie minder goed beschermd en neemt de druk op de knie en de voorste kruisband toe.

Preventie is de sleutel

Helaas is er weinig te veranderen aan anatomie en hormonen. Des te belangrijker is het om in te zetten op de biomechanische verschillen tussen jongens en meisjes. Trainen en het doen van oefeningen is de sleutel voor preventie. Het trainen van spierkracht, aansturing van spieren, stabiliteit en coördinatie zijn allemaal factoren die door preventief trainen goed beïnvloed kunnen worden. We gaan ervan uit dat trainen een belangrijke sleutelrol heeft om het aantal kruisbandblessures te verminderen. Het begint allemaal bij educatie en bewustwording bij coaches en trainers. Begin daarom op jonge leeftijd met het aanleren van specifieke oefeningen om de beweegpatronen te verbeteren.

Schrijf je op de nieuwsbrief en blijf op de hoogte van de ontwikkelingen met betrekking tot preventie programma’s