Knieschijf instabiliteit behandeling (patella luxatie)

De conclusie van de orthopeed is dat een operatie nodig is om de stabiliteit van de knie terug te krijgen. De arts zal je verwijzen naar een kniespecialist om het preoperatieve traject door te nemen. Dit traject is belangrijk om je voor te bereiden op de operatie. Daarbij zijn er een aantal factoren die preoperatief op orde moeten zijn om de uitkomst van de revalidatie positief te beïnvloeden: geen tot minimale zwelling, goede strekking en buiging en een zo klein mogelijk krachtsverschil tussen de bovenbenen. Eventueel kan de kracht beoordeeld worden met een preoperatieve test op de biodex. 

Een ander positief effect van een preoperatief traject is, dat je bekend raakt met de oefenstof. Niks is zo vervelend als je nog met pijn en twee krukken mank loopt en ondertussen allemaal nieuwe oefeningen moet leren. Daarnaast ontmoet je doorgaans ook andere cliënten, waaraan je het een en ander kan vragen. Op deze manier kan je erachter komen dat discipline en regelmatig trainen belangrijk is. De meeste cliënten zijn nerveus voor de operatie, maar dat is maar een uurtje stil liggen. Een goed functionerende knie wordt vooral bepaald door je revalidatie en dat moet je toch echt zelf doen. Wanneer jij het kan opbrengen en het doorzettingsvermogen hebt, kan je alles uit je revalidatie halen en optimaal herstellen. 

Een preoperatief traject bestaat naast het trainen van spieren uit een informatief gesprek. Tijdens een preoperatief gesprek worden de oefeningen voor thuis, de leefregels en beleid met betrekking tot fysiotherapie besproken. Stel voor jezelf doelen en een einddoel. Het is verstandig om met je werkgever afspraken te maken over re-integratie.

Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de leefregels en verwachtingen na de operatie. Vraag je fysiotherapeut of arts naar de voor jouw specifieke situatie. Denk hierbij aan de volgende zaken:– Wat zijn de leefregels?

• Welke oefeningen moet je doen?
• Op welke symptomen moet je letten?
• Hoe loop je met krukken?  
  
  

Maar ook praktische zaken als:

• Hoe lang kan je niet werken?
• Wanneer mag je weer buiten fietsen?
• Wanneer mag je weer autorijden?
• Welke sporten kan je straks weer doen?

Regel vast je krukken voor na de operatie. Lenen, huren of kopen bij een zorgwinkel is mogelijk.

Er zijn verschillende technieken voor het stabiliseren van de patella.

• Mediale patellofemorale ligament reconstructie (MPFL).
• Tuberositas tibia transpositie.
• Uitdiepen van de trochlea.

Afhankelijk van de oorzaak voor de knieschijf instabiliteit wordt in overleg met de orthopedisch chirurg gekozen voor de beste oplossing.

De revalidatie verschilt van mens tot mens en is mede afhankelijk van je doelstelling en de status van je knie preoperatief. Gemiddeld duurt het herstel negen tot twaalf maanden.

Na de operatie mag je meestal dezelfde dag naar huis. In het ziekenhuis krijg je een protocol mee voor de eerste oefeningen thuis. De hechtingen worden na twee weken verwijderd. In de eerste tien dagen kan je douchen met waterafsluitende pleisters of een zak. Voor een goede genezing mogen de wondranden niet te nat of week worden.

De eerste zes weken heb je een extensie lock brace 24/7 aan. Gangbaar is om elke twee weken de brace met 30 graden buiging te vergroten. Start met 0-30 graden, vanaf week twee 30-60 graden en vanaf week 4 naar 60-90 graden. Per ziekenhuis en orthopeed kan op basis van visie het beleid verschillen. 

De focus ligt op een volledige strekking. Een volledige strekking moet zo snel mogelijk na de operatie gehaald worden. Een kussen of handdoek in de knieholte is de grootste boosdoener, want hiermee kan je een strekbeperking ontwikkelen. De knie is gezwollen en pijnlijk. De hoeveelheid zwelling en pijn verschilt per persoon. 

De zwelling in de knie verstoort de aansturing van de spieren en leidt tot verminderde stabiliteit en coördinatief bewegen. Daarbij neemt de omvang van het bovenbeen af. Dit proces is niet te stoppen, maar wel te vertragen door direct na de operatie te beginnen met oefenen. De oefeningen zijn gericht op het verbeteren van de controle over de bovenbeenspieren en de samenwerking tussen de spieren. De knie houdt in het begin niet van druk (staan en lopen) maar wel van onbelast bewegen. Het is om die reden belangrijk veel buig- en strekoefeningen te doen binnen de grens van de brace.

Doorgaans mag je voor 50 procent je knie belasten en loop je met twee krukken. De belasting met lopen en staan mag worden opgebouwd op geleide van de reactie van de knie. Er zijn uitzonderingen waarbij de eerste zes weken het been niet belast mag worden. Een een tuberositas tibia transpositie is bijvoorbeeld een reden. Overleg daarom altijd goed met je arts voor het te voeren beleid. Een toenemende zwelling, stijfheid en/of pijn zijn tekenen dat je te veel doet. De belasting goed afstemmen is belangrijk om de spierkracht op te kunnen bouwen. Een toenemende of aanhoudende zwelling zorgt ervoor dat de spierkracht verder afneemt.

Na zes weken mag het gebruik van de brace en krukken worden afgebouwd. Draag de brace eventueel nog in het openbaar vervoer, tijdens het winkelen of bij andere drukkere omstandigheden. Meestal is het spierverlies zo groot dat er nog enkele weken overheen gaan voordat het gebruik van de brace en krukken volledig zijn afgebouwd. Doe dit in overleg met je fysiotherapeut. 

Na zes tot twaalf weken mag je weer autorijden en fietsen (overleg met je fysiotherapeut). Kantoorwerkzaamheden kan je ongeveer na twee of drie weken weer fulltime hervatten. Neem wel voldoende pauzes om te oefenen. Fysieke beroepen kunnen na acht tot twaalf weken hervat worden. Hoe lang het voor jou duurt, hangt af van het herstel en het type werk. 

Vroeger werd er time based gerevalideerd. Alle progressie in de revalidatie werd bepaald op basis van weken of maanden na de operatie. Tegenwoordig verloopt de opbouw criteria based. In je revalidatie moet je bepaalde handelingen of voldoende kracht hebben om op te bouwen naar de volgende stap. 

De training bestaat uit krachttraining, functionele oefeningen en stabiliteit en coördinatie. Het trainen stopt echter niet bij het trainen van de beenspieren. Een sterke knie begint met een getrainde core en buik- en rugspieren. De revalidatie wordt opgebouwd naar buiten- of veldtrainingen om de revalidatie sportspecifiek te maken. Dit is belangrijker wanneer je de wens hebt om weer te sporten. Een gespecialiseerde sportfysiotherapeut kan je hierbij begeleiden. 

Elke drie of vier maanden moet de progressie worden geëvalueerd met een tussentijdse test. Denk aan vragenlijsten, biodex (krachttest), kracht- en functionele testen. De revalidatie hoor je af te sluiten met een aantal performance- en sprongtesten om een terugkeer naar het sportveld te evalueren. 

Na zes weken kan je de meeste activiteiten in het dagelijks leven weer opbouwen.

Gemiddeld is de knie na zes tot negen maanden weer hersteld en kan de sport onder begeleiding van de fysiotherapeut opgebouwd worden. Na negen tot twaalf maanden kan je weer (opgebouwd) volledig je sport hervatten. De revalidatie stopt echter niet. Het is van belang om de kracht en specifieke oefenstof goed te onderhouden. 

Tips:

• Heb je een zittend beroep, probeer dan regelmatig van positie te wisselen en de knie te bewegen. Doe eventueel je oefeningen om de knie niet te laten verstijven.
• Leg tijdens het slapen een kussen tussen de knieën.
• De knie mag na de operatie buigen, maar houdt rekening met de wondjes die eerst nog moeten herstellen.
•  De strekking is het belangrijkst!
• Hurken en op de knieen zitten kan enkele maanden duren voordat dat weer gaat.
• Een zwelling kan zes tot acht weken en soms wel langer aanwezig blijven.
• Koelen met ijs is prettig en effectief tegen pijn. 

Let op:

Het beloop en de ontwikkeling van een revalidatie hangen af van de persoon. Ieder mens is verschillend, heeft zijn eigen biologie, sportachtergrond en ervaringen. De verschillende operatietechnieken of bijkomende schade kunnen het herstel beïnvloeden. De mentale situatie (denk aan angst, onzekerheid, twijfel etc.) kan eveneens het beloop beïnvloeden en bespoedigen of vertragen. Daarom is het van belang om bij een ervaren kniespecialist te revalideren.  

De meeste cliënten herstellen redelijk tot goed van een stabiliserende patella operatie. Het resultaat zal mede afhangen van de ernst en uitgebreidheid van het letsel. Ook moeten de voorwaarden goed zijn om te kunnen trainen, en beïnvloeden mentale aspecten en discipline het eindresultaat. Daarnaast is het belangrijk om te weten dat het grootste gedeelte van de cliënten amateursporters zijn met school, baan en/of kinderen. Deze mensen hebben een fulltime leven naast hun revalidatie en kunnen niet als een professional non-stop bezig zijn met hun revalidatie. Staar je daarom niet blind op de mooie verhalen van anderen. Het is jouw knie en jouw persoonlijke herstel.  

Neem de tijd voor je herstel en luister goed naar je fysiotherapeut. Houd je aan de richtlijn van de revalidatie. –

De volgende klachten kunnen tijdens je revalidatie ontstaan:

• Een stijve knie met buigen en/of strekken.
• Aanhoudende pijnklachten die niet goed reageren op fysiotherapie.
• Pijnklachten rond de knieschijf (veel voorkomend, maar goed te behandelen).
• Overbelaste knie door te hoge belasting in het dagelijks leven.
• Te progressieve opbouw van de trainingsbelasting.
• Uitglijden of vallen met kans op recidief. 

De knieoperatie is een bewuste keuze en daar hoort revalideren bij. Het is zes tot twaalf weken gedisciplineerd de leefregels en huiswerkoefeningen volgen om het beste effect van de operatie te behalen. Na deze periode is de cruciale fase voorbij en is het belangrijk om verder fit te worden. 

Daarnaast heb je altijd te maken met de risico’s van de operatie die de orthopedisch chirurg met je zal bespreken.

Neem in onderstaande gevallen altijd contact op met je behandelend arts:

• Staan op het been is niet meer mogelijk, terwijl dit eerder goed ging.
• Koorts boven de 38,5 graden Celsius.
• De knie wordt abnormaal dik en gaat meer pijn doen.
• De kuit is dik, rood, pijnlijk en warm (mogelijk trombosebeen).
• Als je het om andere redenen niet vertrouwt.