KiesWijzer: de achterste kruisband

Zonder achterste kruisband is sporten mogelijk.

• Level 3: sporten zonder contact en rotatie zoals hardlopen, wielrennen, schaatsen, zwemmen en klimmen.
• Level 2: sporten zonder contact maar wel met rotatie zoals tennis en andere racketsporten, volleybal, zaktraining boksen, dansen skiën, snowboarden, surfen en watersporten.
• Level 1: sporten met rotatie en contact zoals voetbal, basketbal, handbal en andere teamsporten, maar ook vechtsporten zoals kickboksen. 

Met een gescheurde kruisband is terugkomen op level 3 zonder operatie meestal wel mogelijk. Bij level 2 sporten is het risico verhoogd, maar als de voorwaarden goed zijn (goede actieve stabiliteit en geringe passieve instabiliteit) dan is het een optie.

Level 1 kan alleen als de activite stabiliteit goed is en de passieve instabiliteit minimaal. Het risico is verhoogd. Eventueel kan de intensiteit en het niveau aangepast worden, maar voorwaarde is dat de krachttraining onderhouden wordt. 

Het knieletsel kan op zichzelf al een oorzaak zijn van vervroegde slijtage. Het risico op vroege slijtage neemt toe als er instabiliteit aan de buitenzijde aanwezig is. Daarbij neemt de druk op de knieschijf toe, waardoor ook hier pijnklachten kunnen ontstaan en/of vervroegde slijtage van het kraakbeen achter de knieschijf. Het is daarom belangrijk om je knie te laten beoordelen en samen een behandelplan op te stellen.

In Nederland is de verzekering goed geregeld. Iedereen heeft een basisverzekering. Toch zijn er meestal veel vragen over de verzekering en fysiotherapievergoeding.

Conservatief: Bij conservatief herstel wordt fysiotherapie niet vergoed vanuit de basisverzekering. Indien je aanvullend bent verzekerd voor fysiotherapie kun je deze gebruiken voor begeleiding bij de revalidatie. Is dit niet of onvoldoende het geval dan betaal je de (resterende) fysiotherapie behandelingen zelf. 

Operatief: Na een operatie heb je meestal intensief fysiotherapie nodig. Het systeem in Nederland is zo ingericht dat je 20 behandelingen nodig hebt om in een chronisch zorgtraject te vallen. Vanaf de 21ste behandeling ben je chronisch (onbeperkt medisch noodzakelijk) verzekerd voor een jaar fysiotherapie vanaf de operatiedatum. Een verwijzing van de orthopeed is hiervoor noodzakelijk.

Voor de eerste 20 behandelingen kan je jezelf verzekeren via je aanvullende verzekering. Heb je een aanvullende verzekering van 9 behandelingen, dan betaal je 11 behandelingen zelf. Heb je geen aanvullende verzekering, dan betaal je 20 behandelingen zelf. Eén fysiotherapie behandeling kost ongeveer 25-35 euro.

Een behandeling uit het aanvullende pakket gaat niet ten koste van je eigen risico. Zodra de behandelingen worden gedeclareerd uit het basispakket, dus vanaf 21ste behandeling, betaal je wel eigen risico. De operatie wordt ook betaald vanuit je eigen risico. Het eigen risico loopt per kalenderjaar. Als de fysiotherapeutische behandeling doorgaat na 1 januari, dan betaal je opnieuw je eigen risico. 

Na het lezen van deze informatie over de verzekering en het eigen risico is het goed mogelijk dat je vragen hebt of dat er onduidelijkheden zijn. De situatie kan per persoon verschillen, dus overleg daarom altijd met je fysiotherapeut en lees goed de algemene voorwaarden van je verzekering.

• De kruisband is de band in het centrum van de -knie.
• In de knie zit een voorste en achterste kruisband.
• De voorste kruisband beperkt het naar voren schuiven van het onderbeen en roteren.
• De achterste kruisband beperkt het naar achter schuiven van het onderbeen en zorgt voor zijwaartse stabiliteit.
• De kruisband kan scheuren of uitrekken.
• Hierdoor kan instabiliteit ervaren worden.
• Een achterste kruisband kan (enigszins) herstellen.
• Dit kan klachten en beperkingen geven in het dagelijks leven en/of sport.
• Het aanpassen van de intensiteit of het type sport kunnen de klachten verminderen. Eventueel is een operatie mogelijk.
• Bij het scheuren van de achterste kruisband scheuren vaak meerdere banden.

• Uitleg over de verschillen en gevolgen van een reconstructie VS conservatief.
• Leefregels met betrekking tot de belasting, en provocerende bewegingen.
• Wees in het begin voorzichtig met draaien en plotselinge bewegingen.
• Let op toename van stijfheid, zwelling en pijn.
• Oefentherapie om de buiging, strekking en spierkracht te optimaliseren.
• Sportspecifieke oefentherapie om de sport te hervatten.
• De laksiteit door een gescheurde achterste kruisband kan door sterke quadricepsspieren gecompenseerd worden.
• Geef een conservatief traject de kans en neem drie maanden de tijd.
• Ga voor gerichte begeleiding naar een kniespecialist.

De kruisband is gereconstrueerd en moet in de eerste zes weken beschermd worden met een brace. Hiervoor gelden leefregels (eerste zes weken geen OV, autorijden, fietsen en eventueel aangepast werken). Bespreek met je fysiotherapeut welke regels voor jou gelden.

Doorgaans mag je direct na de operatie 50 procent belasten en max 70 of 90 graden buigen. Er zijn uitzonderingen mogelijk afhankelijk van de operatie en bijkomend letsel. 

Je start in de eerste week met fysiotherapie

De eerste 6 weken:

• Loop je met krukken (gebruik hiervan wordt geleidelijk afgebouwd).
• Leer je weer symmetrisch lopen.
• Moet de knie goed strekken en weer buigen.
• Oefen je de bovenbeenspieren.
• Fiets je regelmatig op de hometrainer.
• Mag je op geleide van reactie de knie belasten.

Na 6 weken:

• Vervallen de leefregels als je er aan toe bent.
• Let op: over het algemeen heb je weinig pijn. Hierdoor doe je onbewust/bewust weer meer, maar de spierkracht en reflexen zijn nog matig ontwikkeld. Blijf voorzichtig!
• De krachttraining wordt geleidelijk geïntensiveerd.
• De training wordt na verloop van tijd steeds meer sportspecifiek.
• Naast krachttraining bestaat het programma uit stabiliteit, coördinatie en buiten- veldtrainingen.
• De revalidatie duurt 9 tot 12 maanden

Let op: de revalidatie is een individueel proces en verschilt per persoon. Revalideer in goed overleg met je fysiotherapeut. Zie voor informatie en inspiratie deze website en ons youtube kanaal.

Good to know: 

Revalideren gaat om de juiste balans vinden tussen belasting en belastbaarheid. In het begin is de belastbaarheid van de knie laag. Een paar minuten staan en lopen is dan al voldoende. Lopen is over het algemeen beter dan stilstaan. In het begin heeft iedereen pijn, maar na verloop van dagen tot weken neemt de pijn snel af (individueel kan dit verschillen). Pijn is over het algemeen een reden om voorzichtig of minder te doen. Doordat de pijn doorgaans snel afneemt, zijn mensen geneigd snel weer meer te doen. Let daarom ook op toenemende zwelling en stijfheid. 

Door in het begin goed de belasting te doseren neemt het vocht sneller af en is er minder spierverlies. Daarnaast is gezonde voeding en lichaamsgewicht belangrijk om de belasting op de knie te doseren. Voor optimaal herstel ligt de focus op het weer goed leren belasten van de knie, trainen van spieren en herwinnen van vertrouwen in de knie. 

Een achterste kruisbandletsel kan je op twee manieren behandelen. Operatief of conservatief. Welke behandeling het beste bij jou past, moet duidelijk worden in een persoonlijk gesprek met de orthopeed en/of fysiotherapeut. De meeste achterste kruisbandletsels worden conservatief behandeld. De sterke quadricepsspieren kunnen namelijk de laksiteit van de band goed compenseren. Is er sprake van een graad 3 letsel (volledig gescheurd) dan is een operatie mogelijk. Is er bijkomend bandletsel, wat vaak het geval is bij een achterste kruisbandletsel, dan is bijna altijd een operatie geïndiceerd. Wil je meer lezen over de operatie kijk dan op kniechirurgie.nl.

Houd er rekening mee dat bij beide trajecten een intensieve revalidatie hoort. Een operatie inclusief revalidatie komt nooit goed uit, dat maakt een sub-optimale timing essentieel (reizen, wissel van baan, lang ziek, examens of afstuderen etc.) Als de revalidatie voorspoedig verloopt kunnen de stabiliteit en functie van de knie goed herstellen.