KiesWijzer: de achterste kruisband

Het doel van de KiesWijzer is om inzicht te geven in de verschillende de behandelmogelijkheden na een gescheurde achterste kruisband.

De diagnose achterste kruisbandletsel is gesteld, wat nu?

Bij een achterste kruisbandletsel is er de keuze tussen opereren of conservatief revalideren. Ga er vanuit dat een geïsoleerde achterste kruisbandscheur in uitzonderlijke gevallen geopereerd wordt. Is er een geringe zijwaartse en/of rotatie instabiliteit aanwezig dan moet per individu de optimale strategie voor de behandeling worden afgewogen.

Factoren die hierbij een rol spelen zijn:

Ernst van het letsel.
Mate van knie instabiliteit.
Niveau van sport.
Type sport.
Instabiliteit in het dagelijks leven na een traject fysiotherapie.
Leeftijd.
Discipline.

Een conservatief traject sluit een operatief traject niet uit, maar je kan wel zeggen dat je het hebt geprobeerd om zonder operatie te herstellen. Want mocht het lukken, dan bespaar je jezelf een operatie en een intensieve en langdurige revalidatie.

Zonder achterste kruisband is sporten mogelijk.

Level 3: sporten zonder contact en rotatie zoals hardlopen, wielrennen, schaatsen, zwemmen en klimmen.
Level 2: sporten zonder contact maar wel met rotatie zoals tennis en andere racketsporten, volleybal, zaktraining boksen, dansen skiën, snowboarden, surfen en watersporten.
Level 1: sporten met rotatie en contact zoals voetbal, basketbal, handbal en andere teamsporten, maar ook vechtsporten zoals kickboksen.

Met een gescheurde kruisband is terugkomen op level 3 zonder operatie meestal wel mogelijk. Bij level 2 sporten is het risico verhoogd, maar als de voorwaarden goed zijn (goede actieve stabiliteit en geringe passieve instabiliteit) dan is het een optie.

Level 1 kan alleen als de activite stabiliteit goed is en de passieve instabiliteit minimaal. Het risico is verhoogd. Eventueel kan de intensiteit en het niveau aangepast worden, maar voorwaarde is dat de krachttraining onderhouden wordt.

Het knieletsel kan op zichzelf al een oorzaak zijn van vervroegde slijtage. Het risico op vroege slijtage neemt toe als er instabiliteit aan de buitenzijde aanwezig is. Daarbij neemt de druk op de knieschijf toe, waardoor ook hier pijnklachten kunnen ontstaan en/of vervroegde slijtage van het kraakbeen achter de knieschijf. Het is daarom belangrijk om je knie te laten beoordelen en samen een behandelplan op te stellen.

Revalidatie:

De uitkomst van je herstel (operatief en conservatief) zal voor een groot deel afhangen van je revalidatie. De vraag door wie jij je laat opereren is net zo belangrijk als de vraag bij wie ga je revalideren. Vragen die je kunnen helpen bij het selecteren van een geschikte plek zijn o.a.:

Hoeveel kruisbanden revalideer je per jaar?Is er een geschikte ruimte om te trainen?Zijn er voldoende en geschikte trainingsmaterialen?Wordt de progressie van de revalidatie beoordeeld met tussentijdse testenWordt de revalidatie afgesloten met performance testen?Is er buiten- of veldtraining?Hoe groot is het knieteam (bij ziekte, vakantie moet jij door kunnen)Met welke klinieken en orthopedisch chirurgen wordt samengewerkt?

Een goede portie motivatie, discipline, juiste timing van de operatie en revalidatie zijn essentieel en bepalen samen voor een groot deel de uitkomt van je herstel.

Verzekering

In Nederland is de verzekering goed geregeld. Iedereen heeft een basisverzekering. Toch zijn er meestal veel vragen over de verzekering en fysiotherapievergoeding.

Conservatief: Bij conservatief herstel wordt fysiotherapie niet vergoed vanuit de basisverzekering. Indien je aanvullend bent verzekerd voor fysiotherapie kun je deze gebruiken voor begeleiding bij de revalidatie. Is dit niet of onvoldoende het geval dan betaal je de (resterende) fysiotherapie behandelingen zelf.

Operatief: Na een operatie heb je meestal intensief fysiotherapie nodig. Het systeem in Nederland is zo ingericht dat je 20 behandelingen nodig hebt om in een chronisch zorgtraject te vallen. Vanaf de 21ste behandeling ben je chronisch (onbeperkt medisch noodzakelijk) verzekerd voor een jaar fysiotherapie vanaf de operatiedatum. Een verwijzing van de orthopeed is hiervoor noodzakelijk.

Voor de eerste 20 behandelingen kan je jezelf verzekeren via je aanvullende verzekering. Heb je een aanvullende verzekering van 9 behandelingen, dan betaal je 11 behandelingen zelf. Heb je geen aanvullende verzekering, dan betaal je 20 behandelingen zelf. Eén fysiotherapie behandeling kost ongeveer 25-35 euro.

Een behandeling uit het aanvullende pakket gaat niet ten koste van je eigen risico. Zodra de behandelingen worden gedeclareerd uit het basispakket, dus vanaf 21ste behandeling, betaal je wel eigen risico. De operatie wordt ook betaald vanuit je eigen risico. Het eigen risico loopt per kalenderjaar. Als de fysiotherapeutische behandeling doorgaat na 1 januari, dan betaal je opnieuw je eigen risico.

Na het lezen van deze informatie over de verzekering en het eigen risico is het goed mogelijk dat je vragen hebt of dat er onduidelijkheden zijn. De situatie kan per persoon verschillen, dus overleg daarom altijd met je fysiotherapeut en lees goed de algemene voorwaarden van je verzekering.

De conservatieve behandeling

Uitleg over de verschillen en gevolgen van een reconstructie VS conservatief.
Leefregels met betrekking tot de belasting, en provocerende bewegingen.
Wees in het begin voorzichtig met draaien en plotselinge bewegingen.
Let op toename van stijfheid, zwelling en pijn.
Oefentherapie om de buiging, strekking en spierkracht te optimaliseren.
Sportspecifieke oefentherapie om de sport te hervatten.
De laksiteit door een gescheurde achterste kruisband kan door sterke quadricepsspieren gecompenseerd worden.
Geef een conservatief traject de kans en neem drie maanden de tijd.
Ga voor gerichte begeleiding naar een kniespecialist.

De operatieve behandeling

De kruisband is gereconstrueerd en moet in de eerste zes weken beschermd worden met een brace. Hiervoor gelden leefregels (eerste zes weken geen OV, autorijden, fietsen en eventueel aangepast werken). Bespreek met je fysiotherapeut welke regels voor jou gelden.

Doorgaans mag je direct na de operatie 50 procent belasten en max 70 of 90 graden buigen. Er zijn uitzonderingen mogelijk afhankelijk van de operatie en bijkomend letsel.

Je start in de eerste week met fysiotherapie

De eerste 6 weken:

Loop je met krukken (gebruik hiervan wordt geleidelijk afgebouwd).
Leer je weer symmetrisch lopen.
Moet de knie goed strekken en weer buigen.
Oefen je de bovenbeenspieren.
Fiets je regelmatig op de hometrainer.
Mag je op geleide van reactie de knie belasten.

Na 6 weken:

Vervallen de leefregels als je er aan toe bent.
Let op: over het algemeen heb je weinig pijn. Hierdoor doe je onbewust/bewust weer meer, maar de spierkracht en reflexen zijn nog matig ontwikkeld. Blijf voorzichtig!
De krachttraining wordt geleidelijk geïntensiveerd.
De training wordt na verloop van tijd steeds meer sportspecifiek.
Naast krachttraining bestaat het programma uit stabiliteit, coördinatie en buiten- veldtrainingen.
De revalidatie duurt 9 tot 12 maanden

Let op: de revalidatie is een individueel proces en verschilt per persoon. Revalideer in goed overleg met je fysiotherapeut. Zie voor informatie en inspiratie deze website en ons youtube kanaal.

Good to know:

Revalideren gaat om de juiste balans vinden tussen belasting en belastbaarheid. In het begin is de belastbaarheid van de knie laag. Een paar minuten staan en lopen is dan al voldoende. Lopen is over het algemeen beter dan stilstaan. In het begin heeft iedereen pijn, maar na verloop van dagen tot weken neemt de pijn snel af (individueel kan dit verschillen). Pijn is over het algemeen een reden om voorzichtig of minder te doen. Doordat de pijn doorgaans snel afneemt, zijn mensen geneigd snel weer meer te doen. Let daarom ook op toenemende zwelling en stijfheid.

Door in het begin goed de belasting te doseren neemt het vocht sneller af en is er minder spierverlies. Daarnaast is gezonde voeding en lichaamsgewicht belangrijk om de belasting op de knie te doseren. Voor optimaal herstel ligt de focus op het weer goed leren belasten van de knie, trainen van spieren en herwinnen van vertrouwen in de knie.

The KneeClub